ก่อนที่จะอธิบายว่าทำไมใบจาน ROTOR Qringถึง"ไม่กลม"อยากให้ดูรูปต่อไปนี้ก่อนนะครับ
รูปข้างต้นจะแสดงมัดกล้ามเนื้อ มัดต่างๆที่ใช้ในการปั่นลูกบันได
สมมติว่าภาพวงกลม
ด้านซ้ายคือชุดขาจานปั่นที่มีทิศทางการหมุนตามเข็มนาฬิกา
ส่วน
ด้านขวาคือภาพแสดงมัดกล้ามเนื้อที่ออกแรงในช่วงจังหวะต่างๆ
ขอใ้ห้
สังเกตดูสีของมัดกล้ามเนื้อแต่ละมัดกับสีที่ระบายลงไปในช่วงจังหวะการหมุน (ขอใช้ศัพท์แบบธรรมดาแทนชื่อเรียกจริงๆของกล้ามเนื้อมัดนั้นๆเพื่อความง่ายในการเข้าใจ)
จะเห็นได้ชัดว่า
กล้ามเนื้อมัดใหญ่ๆเช่นส่วนก้น(A) ต้นขา(B) น่อง (C) จะออกแรงมากในช่วงจังหวะการหมุนตั้งแต่ 12-6นาฬิกา
ส่วนกล้ามเนื้อมัดเล็กๆอื่นๆจะออกแรงในช่วงที่เหลือ
แต่โดยธรรมชาติแล้วช่วงที่ขาทั้งหมดจ
ะออกแรงกดได้มากที่สุดจะอยู่ในช่วง 3-5 นาฬิกา เพราะกล้ามเนื้อต้นขา(B)เป็นกลุ่ม
กล้ามเนื้อที่มีขนาดใหญ่มีกำลังมากกว่ากล้ามเนื้อมัดอื่นๆ และช่วงจังหวะ 3-5นาฬิกา แรงดึงดูดของโลก และแรงส่งจากช่วงจังหวะก่อนหน้าของการปั่น จะช่วยส่งให้แรงกดในช่วงจังหวะ 3-5นาฬิกานี้มีมากที่สุดนั่นเอง
ทีนี้มาต่อว่าจาน ROTOR Qringออกแบบมาอย่างไร
โปรดดูรูปประกอบอธิบาย
เห็นได้ชัดว่าใบจาน Qring จะมี
ความรีมากที่สุดในช่วงที่ตำแหน่งบันไดอยู่ในช่วง 3-5นาฬิกา สอดคล้องกับระบบสรีระวิทยา ที่กล่าวไปก่อนหน้า
และสังเกตให้ดีว่าใบจาน
จะมีความรี หรือความหนักน้อยที่สุดในช่วง12 และ6นาฬิกา เพราะเป็นช่วงที่กล้ามเนืิ้อขาทั้งหมดออกแรงได้น้อยที่้สุดแทบจะเป็น0
ซึ่งตำแหน่ง 12 และ6 นาฬิกา นี้เองที่รู้จักกันดีว่า
DEAD SPOT หรือจุดที่ไม่มีการออกแรงกดลงบนลูกบันได
ต่อไปคือคำอธิบายว่าแล้วรูเยอะๆบนใบจานมีไว้ปรับตำแหน่งอะไร
โปรดดูภาพประกอบ
ตำแหน่งของลูกบันไดเมื่อเซทใบ
จานที่ตำแหน่งที่ 1
ตำแหน่งของลูกบันไดเมื่อเซทใบจานที่
ตำแหน่งที่ 3
ตำแหน่งของลูกบันไดเมื่อเซทใบจานที่
ตำแหน่งที่ 5
สำหรับตำแหน่งใบจานที่2และ4 ก็จะอยู่ระหว่างตำแหน่งที่1,3,5 ตามลำดับ
เห็นได้ชัดว่าตำแหน่งที่1 จะมีช่วงรีสูงสุดเมื่อบันไดอยู่ในตำแหน่งที่ถัดจาก 3นาฬิกามาเล็กน้อย
ส่วนตำแหน่งที่3ซึ่งเป็นตำแหน่งมาตรฐานที่แนะนำ จะเป็นช่วงที่กล้ามเนื้อขาของคนปกติส่วนมากออกแรงได้มากที่สุดจึงถือเป็นตำแหน่งอ้างอิงในการใช้งาน
ส่วนตำแหน่งที่ 5 ช่วงความรีสูงสุดจะเกือบถึงตำแหน่ง 5นาฬิกา
แล้วตำแหน่งที่แตกต่างกันของความรีต่างๆนี้มีผลอย่างไร?
ขอตอบว่ามีครับและสำคัญด้วย
เริ่มจากระบบสรีระวิทยาของร่างกายเราก่อน ในร่างกายของแต่ละคนปกติแน่นอนว่ามี
ตำแหน่งของกล้ามเนื้อต่างๆเหมือนกัน
ที่ต่างกันคือ ขนาด ความแข็งแรง และเมื่อพิจารณาโดยรวมจะพบว่า
สัดส่วนของความแข็งแรงระหว่างกล้ามเนื้อมัดต่างๆนั้นมีความต่างกันระหว่างบุคคล(เน้นว่าสัดส่วนเลยนะครับ)
สังเกตง่ายๆใน
นักวิ่ง ที่ไม่ใช่นักวิ่งระยะสั้นนะครับ กล้ามเนื้อต้นขา
ด้านหลัง จะใหญ่อย่างเห็นได้ชัด ส่วน
นักจักรยานที่ค่อนข้างจริงจังจะเห็นได้เลยว่ากล้ามเนื้อต้นขา
ด้านหน้า มีขนาดใหญ่
ตำแหน่งการนั่งและวางท่าในการขี่ก็มีผลต่อการออกแรงกดเช่นกัน โปรบางคนสามารถที่ออกแรงได้ดีที่สุดโดยที่ยังอยู่ในตำแหน่งที่ลู่ลมที่สุดได้
แต่โปรบางคนอาจจะออกแรงได้ดีที่สุดในท่านั่งที่อาจจะต้านลมมากกว่า ในส่วนนี้การเลือกอุปกรณ์อื่นๆ เช่นแอโรบาร์และหมวก รวมถึงชุดก็จะเป็นส่วนสำคัญ
ในเวปของROTOR ส่วนของF.A.Q ได้ให้คำแนะนำง่ายๆไว้ว่าสำหรับคนที่ชอบนั่งปั่นเต็มๆเบาะสามารถปรับจานมาใกล้ตำแหน่งที่1 ได้ ส่วนคนที่ออกแรงได้มากในการยืนปั่นก็แนะนำให้ปรับเลื่อนมาทางตำแหน่งที่ 5ครับ(เพราะเวลายืนปั่นตำแหน่งของร่างกายเราจะอยู่ด้านหน้าของกะโหลกการออกแรงได้ดีที่สุดจึงเยื้องไปใกล้ช่วง5นาฬิกา)
ขอสรุปว่า ช่วง "ถนัด" ในการออกแรงกดได้สูงสุด ของแต่ละคนจึงมีความแตกต่างกันบ้างตามปัจจัยเบื้องต้นดังกล่าว
ที่มาขนาดของความรีที่เหมาะสมของจาน Qring นี้ล้วนมาจากการทดลอง วัดผล เก็บข้อมูลซ้ำแล้ว ซ้ำเล่าอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ จากตัวแปรต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นระบบสรีระวิทยา กายวิภาค ชีวกลศาสตร์ของมนุษย์ มุมองศาของรถ ตำแหน่งการนั่งของจักรยาน เพื่อให้ได้ความรีที่
พอเหมาะ พอดี ไม่มาก ไม่น้อยจนเกินไปครับ
ข้อมูลทั้งหมดข้างต้นสามารถหาได้จากเวปของ ROTOR และ FORUM เกี่ยวกับ การฝึกซ้อมจักรยาน วิทยาศาสตร์การกีฬา Biomechanics ของต่างประเทศ
โดยผมได้รวบรวมเสาะหามาเพื่อหวังว่าจะตอบทุกๆคำถามสำหรับจาน ROTOR Qring นะครับ
ส่วนผลจากการใช้งานของตัวผมเองสามารถสรุปได้ว่า ในการขี่ระยะยาว รอบขาเฉลี่ยดีขึ้น และชีพจรเฉลี่ยต่ำลงกว่าการใช้จานกลมธรรมดา
ฉลามเฒ่า ศรีราชา
