ความรู้พื้นฐานจักรยาน # 9 Center Lock มาตรฐานใบดีสเสือหมอบ พ.ศ. นี้

[ตาโจ]

หลังจากที่ Shimano ได้ออกอะไหล่ Shimano Dura-Ace -R9100 ที่มีมือเกียร์รวมดีสเบรกมาเป็นทางเลือกให้ผู้ใช้งานได้เลือกใช้ นั่นเป็นตัวบ่งบอกว่าทิศทางตลาดของเสือหมอบ เริ่มมีการใช้ดีสเบรกกันแพร่หลายมากขึ้น ด้วยความที่ Dura-Ace เป็นอะไหล่เสือหมอบรุ่นเรือธงของ Shimano เมื่อรุ่นเรือธงมีทางเลือกดีสเบรกแล้ว รุ่นล่างๆลงมาก็จะมีทางเลือกดีสเบรกๆตามรุ่นเรือธงเช่นกัน

[ตาโจ]

Shimano เปิดตัวระบบดีสเบรกแบบ Center Lock ครั้งแรกในปี 2003 โดยเริ่มใช้กับอะไหล่ XTR รุ่น 960 ซึ่งก่อนหน้านั้นระบบดีสเบรกมีมากหมายหลายมาตรฐาน ไม่ว่าจะเป็น ใบดีส 3 รู / 4 รู / 5 ร และมาจบที่ มาตรฐาน ISO 6 รู หลังจากที่ Shimano เปิดตัวระบบดีสเบรก Center lock ก็มีผู้ผลิตดุมและล้อ หลายรายใช้ระบบดีส Center lock ตาม

[ตาโจ]

ก่อนจะไปดูระบบดีส Center Lock เรามาดูระบบดีส ISO กันก่อน

ระบบดีส ISO เป็นมาตรฐานระบบการยึดใบดีสด้วยน็อต 6 ตัว หลังจากที่ก่อนหน้านี้มีระบบการยึดใบดีสด้วยน็อต 3/4/5 ตัว จนพัฒนามาจบที่ระบบยึดใบดีสด้วยน็อต 6 ตัว ที่ดุมล้อจะมีรูปให้ยึดน็อต 6 ตัว และ ที่ใบดีสก็จะมีรูให้ร้อยน็อต 6 ตัว ตำแหน่งตรงกันทั้งดุมล้อ และุ ใบดีส

การติดตั้งใบดีส ISO จะต้องวางใบดีสให้ตำแหน่งการหมุนของใบดีส ถูกต้องกัยทิศทางการหมุนเคลื่อนที่ของล้อ

การยึดใบดีสเข้ากับดุมล้อจะยึดด้วยน็อต 6 ตัว

จากนั้นให้ทำการขันยึดใบดีสเข้ากับดุมล้อ

จะเห็นว่าวิธีการและขั้นตอนการติดตั้งใบดีส ISO เข้ากับดุมล้อ ต้องใช้ทักษะในการขันยึดที่ละเอียดเพื่อให้เมื่อติดตั้งแล้วใบดีสมีการยึดที่แข็งแรงและใบดีสตรง

[ตาโจ]

ระบบดีส Center lock ออกแบบโดยการทำร่องที่ดุมล้อ และ ร่องที่รูของใบดีส ซึ่งทั้งคู่สามารถสวมลงกันล็อคพอดี คล้ายๆกับการสวมเฟืองหลังเข้ากับโม่ของดุมหลัง จากนั้นจะขันน็อตแหวนล็อคใบดีสแบบเดียวกับการขันยึดเฟืองหลัง (ใช้เครื่องมือตัวเดียวกับขันเฟืองหลังได้)

ภาพร่องที่ดุมล้อ ที่มีการเซาะร่องรับพอดีกับร่องของใบดีส

ส่วนที่ใบดีสจะมีการเซาะร่องในรูของใบดีสที่จะมารวมกับดุม ให้ใบดีสขบกันกับดุมล้อ

การขันยึดใบดีส Center Lock ถ้าหากเป็นดุมแบบแกนปลดจะนิยมใช้ผ้าปิดแบบขันเฟือง ซึ่งสามารถใช้เครื่องมือตัวเดียวกับที่ขันเฟืองขันปิด-เปิดได้

หน้าตาของเครื่องมือขันฝาปิดเฟืองที่สามารถนำมาใช้ขันฝาปิดใบดีส Center lock ได้

สำหรับดุมล้อที่แกนสอดของเสือหมอบ(แกน 12 ม.ม.) สามารถใช้ฝาปิดได้สองแบบ คือ ผาปิดแบบขันวงนอก ที่ใช้ตัวขันกะโหลกเป็นตัวขัน และ ฝาปิดแบบขันด้านใน ขึ้นอยู่กับขนาดแกนดุมล้อ หากแกนดุมล้อใหญ่ต้องใช้ฝาปิดดีสแบบขันด้านนอก ถ้าหาแกนดุมเล็กสามารถใช้ฝาปิดดีสแบบขันด้านใน

[ตาโจ]

ข้อดีของระบบ Center lock อีกอย่างหนึ่งคือ สามารถแปลงไปใช้ใบดีส ISO 6 รูได้ด้วยการใช้ Adapter

[ตาโจ]

คลิปตัวอย่างเปรียบเทียบดีสเบรก ISO กับ Center Lock

[ตาโจ]

ส่วนวิธีติดตั้ง และ ถอดออก ใบดีสแต่ละระบบดูได้จากคลิปนี้ครับ

[ตาโจ]

จากข้อมูลข้างต้น จะเห็นว่าดีสเบรกระบบ Center Lock จะมีข้อดี และ ใช้งานสะดวกมากกว่าระบบ ดีส ISO ไม่ว่าจะเป็นความสะดวกในการติดตั้งใช้งาน และ น้ำหนักที่เบากว่า นั่นจึงเป็นเหตุผลให้ผู้ผลิตอะไหล่เสือหมอบอีก 2 ราย คือ Campagnolo และ SRAM ผลิตใบดีสระบบ Center Lock ออกมาสู่ตลาด

ใบดีส Center Lock ของ Shimano

ใบดีส Center Lock ของ Campagnolo

ใบดีส Center Lock ของ SRAM

[ตาโจ]

ตัวแปรที่สำคัญตัวหนึ่งที่บ่งบอกว่าระบบ Center Lock กำลังจะได้รับความนิยมในวงการเสือหมอบ คือ Chris King ผู้ผลิตดุมล้อชื่อดัง ได้ผลิตดุมที่ใช้ดีส Center Lock ออกสู่ตลาด หลังจากที่ Shimano ผลิตระบบ Center lock ออกสู่ตลาดนานนับ 10 ปี

[ตาโจ]

ขนาดใบดีสเบรกของเสือภูเขา จะมี 4 ขนาด คือ 203 ม.ม. (8 นิ้ว) 180 ม.ม.(7 นิ้ว) 160 ม.ม. (6 นิ้ว) 140 ม.ม.(5 นิ้ว)

แต่สำหรับเสือหมอบนั้นจะใช้ใบดีสแค่ 2 ขนาด คือ 160 ม.ม.(6 นิ้ว) กับ 140 ม.ม.(5 นิ้ว)

[ตาโจ]

ปัจจุบันระบบคาลิเปอร์ดีสเบรกแบบ Flat mount ได้กลายเป็นมาตรฐานของเสือหมอบไปแล้ว

* อ่านเครื่องดีสเบรกเสือหมอบเพิ่มเติมได้ที่ http://www.thaimtb.com/forum/viewtopic.php?f=60&t=1588496 *

รูปแบบการติดตั้งใบดีสเสือหอบจะมีใช้งานอยู่ 3 รูปแบบคือ
1.ใบดีสหน้า 140 ม.ม. หลัง 140 ม.ม.

แบบนี้เหมาะสำหรับเซ็ทรถให้เบาเป็นพิเศษ สำหรับการใช้เฉพาะด้านเช่นการขี่ขึ้นภูเขาโดยเฉพาะ

2.ใบดีสหน้า 160 ม.ม. หลัง 140 ม.ม.

เป็นการเซ็ทรถสำหรับการแข่งขันที่เน้นเบา และ ประสิทธิภาพในการเบรกไม่ได้ลดลง เพราะในการลดความเร็วของรถหลักๆเราจะใช้แรกจากการเบรกของเบรกหน้ามากกว่าเบรกหลัง เป็นการเซ็ทที่ UCI อนุญาตให้ลงทำการแข่งขันได้

3.ใบดีสหน้า 160 ม.ม. หลัง 160 ม.ม.

เป็นการเซ็ตเบรกมาตรฐานส่วนใหญ่ของรถจากโรงงาน

[ตาโจ]

สำหรับการปรับตั้งขนาดคาลิเปอร์เบรกของ Flat mount ในล้อหน้า จะสามารถใช้ดีสขนาด 160 หรือ 140 ม.ม. ด้วยการกลับด้านอะแดบเตอร์ยึดคาลิเปอร์เบรกขึ้น-ลง สลับกัน

[ตาโจ]

ส่วนคาลิเปอร์ดีสหลัง หากติดตั้งกับเฟรมโดยตรงจะเป็นการใช้ใบดีส 140 ม.ม. ห้าต้องการใช้ใบดีส 160 ม.ม. จะต้องใช้อะแดปเตอร์หนุน

ภาพการติดตั้งคาลิเปอร์เบรกแบบ Flat mount เข้ากับ Chain stay โดยตรง

การติดตั้งคาลิเปอร์เบรกแบบ Flat mount เข้ากับ Chain stay โดยตรง จะเป็นการเลือกใช้ใบดีส 140 ม.ม.

ส่วนการใช้ใบดีสหลังขนาด 160 ม.ม. จะต้องใช้อะแดบเตอร์หนุน

[ตาโจ]

สุดท้ายขอจบด้วย วีดีโอสรุปการติดตั้ง Flat Mount จาก SRAM ให้ดูกันง่ายๆก็แล้วกันครับ ใครมีอะไรสงสัยก็โพสถามได้ในกระทู้นี้คับ ไว้เจอกันใหม่